1- دانشیار، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران ، f_dejpasand@sbu.ac.ir 2- استادیار، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. 3- دانش آموخته کارشناسی ارشد اقتصاد نظری، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
چکیده: (15 مشاهده)
|سال شانزدهم|شماره 65|تابستان 1404|صفحات 139 تا 166|
پس از انقلاب اسلامی در ایران، تحریم‌های اقتصادی همواره یکی از چالش‌های اصلی بوده است. این تحریم‌ها به‌عنوان تدابیر قهرآمیز اقتصادی علیه کشورها برای تغییر سیاست‌های آن‌ها استفاده می‌شوند. صنعت نفت و گاز ایران به‌دلیل وابستگی اقتصادی و تکنولوژیکی به منابع خارجی، هدف اصلی این تحریم‌ها است. تحریم‌ها با کاهش توان ایران در بهره‌برداری از منابع نفت و گاز، اقتصاد کشور را تحت‌فشار قرار داده و بر تصمیم‌گیری‌های سیاسی تأثیر می‌گذارند. درآمدهای ارزی حاصل از این صنعت، سهم بزرگی در بودجه سالانه کشور دارند، بنابراین هر نوسانی در این صدور و فروش محصولات حوزه صنعت، بر کل اقتصاد کشور تأثیرگذار است؛ بنابراین، بررسی و محاسبه آثار تحریم‌ها بر صنعت نفت و گاز ایران و نحوه اثرگذاری تحریم‌ها از طریق این صنعت بر اقتصاد ایران، برای سیاستگذاران اقتصادی کشور حائز اهمیت است. ازاین‌رو هدف مطالعه حاضر، شناسایی و بررسی تحریم‌های اقتصادی بر صنعت نفت و گاز ایران است. بدین‌منظور چهار متغیر کلیدی، ارزش‌افزوده، ارزش صادرات نفت و گاز، سرمایه‌گذاری در بخش نفت و تکنولوژی، برای بررسی صنعت نفت و گاز در نظر گرفته شده است. داده‌های مورداستفاده در این پژوهش به‌صورت سالانه و برای دوره 1370 تا 1400 جمع‌آوری شده‌اند. برآوردهای انجام‌شده با استفاده از سیستم معادلات همزمان و از طریق روش حداقل مربعات معمولی دومرحله‌ای(2SLS)صورت گرفته است. این روش برای تخمین پارامترهای مدل در شرایطی که معادلات همزمان وجود دارند، به‌کار می‌رود تا به نتایج دقیق‌تر و معتبرتری دست یابد. نتایج حاکی از آن است که تحریم‌ها بر بخش نفت و گاز ایران تأثیر منفی و معناداری گذاشته است که بهطور مستقیم تأثیر منفی و معنادار بر ارزش‌افزوده در بخش نفت، ارزش صادرات نفت و گاز و سرمایه‌گذاری در بخش نفت گذاشته و بهطور غیرمستقیم تأثیر منفی و معنادار بر تکنولوژی در این صنعت دارد.
Dejpasand F, Yazdani M, Taghavi A, Moridi Farimani F. The Effects of Economic Sanctions on Iran's Oil and Gas Industry. Strategic studies in the oil and energy industry 2025; 17 (65) :139-166 URL: http://iieshrm.ir/article-1-1807-fa.html
دژپسند فرهاد، یزدانی مهدی، تقوی علی، مریدی فریمانی فاضل. اثرات تحریم‌های اقتصادی بر صنعت نفت و گاز ایران. مطالعات راهبردي در صنعت نفت و انرژي. 1404; 17 (65) :139-166
